In 1879 deelt de burgemeester van Zutphen mee dat de melkmarkt met ingang van 29 mei 1879 op de Schupstoel zal worden gehouden. In augustus van dat jaar wijst hij ook het Broederenkerkplein als verkoopplaats aan. Verkoop van de melk heeft direct aan de consument plaats. Gemeente gunt bouw nieuwe fabriek voor 17.550 gulden. Wat daaraan vooraf ging, blijkt uit een Zutphensche Courant van december 1812. Een advertentie meldt dat de Zutphensche Melkinrichting op 10 december geopend zal worden. Twee dagen later is daarover een verslag te lezen, waarin staat dat de melkinrichting gevestigd is in de Bernhardsteeg en dat deze 'aller aanbeveling verdient door de reinheid die in elk opzicht betracht wordt'. In een daarvoor ingerichte kamer is gelegenheid voor het drinken van een glas melk dat geserveerd wordt door een paar aardige als boerinnetjes verklede meisjes.

Op het 's Gravenhof is een van de opvallende gebouwen met haar markante beeldhouwwerk wel het oude gemeentehuis. Uit 'overrentmeesterrekeningen' blijkt dat reeds in 1371 wijn is gedronken in de 'raetcamer'. Echter al voor 1339 is Zutphen in het bezit van een gebouw dat afwisselend wordt aangeduid met Raadhuis of Schepenhuis.
Uit een andere rekening uit 1426 blijkt dat men twee tonnen witkalk gekocht heeft om het 'nye raethuis' te witten.

In 1639 gebouwd door Emond Hellenraet (± 1592-vóór 1664), die vooral bekend is als bouwmeester van de Wijnhuistoren. Samen met het buurhuis het Bolwerck (1549) en met de Drogenapstoren (1446) op de achtergrond vormt het een zeer fraaie afsluiting van de Zaadmarkt. De bakstenen trapgevel in renaissance stijl opgetrokken heeft de grote trappen welke zijn opgevuld met klauwstukken.

Schelpen zijn door de eeuwen heen geliefde verzamelobjecten of zelfs betaalmiddel geweest. Als sinds het begin van de 16e eeuw worden schelpen verzameld. De De Hollandse zeevaarders verenigd in de V.O.C. en W.I.C. droegen natuurlijk bij in het aanleveren van de kleurige exotische schelpen en zeeslakkenhuizen. De meegebrachte schelpen waren toentertijd slecht voor gegoede burgers en rijke adel verkrijgbaar. Ook op schilderijen uit die tijd zijn ze zichtbaar. Zie het schilderij van Balthasar van Ast, (Bron: schilderijen.nu)

1: Wie over de Pont Neuf, zo werd de brug vanuit de stad richting stationsplein liep, kwam op het stationsplein. Omgeven met statige huizen, een parkje met daarin het beeld van Manus. Een beeld waar nogal wat over te doen was. Hij stond daar met een ontbloot lichaam en wie van uit het station kwam kon zijn billen zien. Tja, de gemeentelijke hoveniers hebben dit keurig opgelost door er wat struikgewas om heen te plaatsen.

Het ten Broeck huis vinden we op Zaadmarkt 100. pand werd in 1978 door het Wijnhuisfonds gekocht van drukkerij Nauta. In het oude huis aan de Zaadmarkt waren de kantoren gevestigd, de drukkerij zelf bevond zich in allerlei nieuwere aanbouwsels aan de achterzijde. Hiervan is Kerkhof 5 behouden en verbouwd tot een aantrekkelijke woning, de rest heeft plaatsgemaakt voor tuinen. Na de restauratie is het geheel overgenomen door de reeds uit de middeleeuwen stammende Sint Anthonie Groote Broederschap, die in Zutphen woningen bezit en verhuurt.

Wie de Burgerzaal in de Lange Hofstraat binnentreedt valt in verbazing. Deze authentieke ruimte met haar eikenbalken plafond die velen als een omgekeerd schip kwalificeren, laat u eeuwen in de geschiedenis afdalen. Daarbij zijn alle vensters vorige eeuw voorzien van glas in lood met van de vele, voor Zutphen van belang, familiewapens.

In 1926 werd door de 'Hollandsche Maatschappij tot het Maken van Werken in Gewapend beton', een nieuwe watertoren gebouwd. Eerder werd de druk op het leidingnet opgebouwd door een watervat in de Drogenapstoren. Deze heeft sinds 1889 dienst heeft gedaan als watertoren. In de toren bevindt zich een waterreservoir met een inhoud van 600 kub. water !! Het was in eerste instantie een open reservoir maar omdat door kapotte ruiten, duiven en ander ongedierte zich in de toren nestelden, heeft men in 1981 besloten om het open reservoir van een betonnen dek te voorzien, om zo vervuiling van het water tegen te gaan.

Weeshuis aan het 's Gravenhof

Eeuwen lang vormden wezen in de samenleving een kwetsbare groep. Het verlies van een vader of moeder of nog erger, van beiden, maakte het kind uiterst kwetsbaar in een wereld waarin sociale zorg heel anders was geregeld dan vandaag de dag.

In de stadspoorten

In de middeleeuwen was het de normale gang van zaken dat wezen werden ondergebracht bij naaste familie of bekenden om in een nieuw gezin verder op te groeien.

De Wijnhuistoren in Zutphen Is een voorbeeld van een belfort met klokkenspel en was het economisch knooppunt van de stad.

 Het Wijnhuis was een soort dependance van het gemeentehuis maar tevens stadsherberg waar bestuurders kwamen om te eten en te drinken.

Ook de stadswacht (stedelijke politie) was hier gevestigd. In de middeleeuwen is het gebouw in diverse stadia gebouwd en verfraaid.