Politiemensen adviseren op 10 mei rond 5 uur ‘s morgens de mensen in de Hoven om te vertrekken. Omstreeks negen uur is iedereen in Klarenbeek. De meesten keren op de 13e terug maar niet iedereen vindt zijn huis in dezelfde staat terug. Er zijn nog al wat huizen vernield door oorlogshandelingen en hier en daar is zelfs geplunderd.

Veel mensen in de stad schrikken wakker als de spoor- en verkeersbrug opgeblazen worden. Dan is het duidelijk: het is oorlog. De mensen van het grensbataljon trekken zich terug op de stad, vernielen de drie bruggen over de hoofdgracht, rijden hun auto’s op het Hoornwerk de IJssel in en gaan per boot naar de Hoven. Eén terugtrekkende groep loopt vast op de Deventerweg. De munitie wordt er uit gehaald en de wagen in brand gestoken. Ze gaan via het emplacement richting Gasfabriekhaven maar stuiten op Duitse militairen.

De Duitsers besluiten dat het bruggenhoofd in Zutphen door de Schnelle Gruppe Mitte van de S.S. gevormd moet worden. In de buurt van nu het nieuwe Bornhof gaat artillerie in stelling. Maar dat heeft weinig effect op de bunkers. Pas na de inzet van een Panzer Jäger compagnie voor het schieten op de schietgaten van de bunkers lukt het voet aan de grond te krijgen in de Hoven.

Jan Kreijenbroek heeft de afgelopen dagen op Facebook herinneringen gedeeld over de ophanden zijnde bevrijding van Zutphen. Alle artikelen zijn in overleg met Jan Kreijenbroek opgenomen op deze website.

Morgen 14 april 2020,
is het 75 jaar geleden dat de Gemeente Zutphen werd bevrijd.

Daarvoor steekt u toch ook de vlag uit !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Bevolking de Hoven.

Vrijwel gelijktijdig met het oostelijk stadsgedeelte komt ook de Hoven onder vuur te liggen. Enkele gezinnen nemen het zekere voor het onzekere en trekken naar elders. Voor degene die blijven geldt dat niet ieder huis een goede kelder en dus schuilplaats heeft. Daarom wordt ook hier geïmproviseerd. Eigen gemaakte schuilgelegenheden in de tuin of onder de betonnen keukenvloer zijn ook hier de meest gekozen oplossingen. Veel mensen hebben er bijna twee weken in doorgebracht en zijn al die tijd niet uit de kleren geweest. Hoewel het voor niemand leuk is zal het duidelijk zijn dat vooral de kinderen zich stierlijk vervelen.
Omdat toiletten niet altijd bereikbaar zijn worden po's en dergelijke achter de hand gehouden. Om zich te kunnen opfrissen en om wat te drinken te hebben worden emmers met water klaargezet. Elektrisch licht is er niet. Men moet zich behelpen met kaarsen en carbidlampen. Eten is ook hier een probleem. Gelukkig heeft bakker Boers nog brood al smaakte dat niet bijzonder goed. Van de vuurpauzes wordt door sommigen gebruik gemaakt om het te halen.
Eén familie heeft geluk. Een Rotterdammer heeft een deel van het roggebrood, dat hij op diverse plaatsen in de Achterhoek heeft kunnen ruilen tegen goederen die hij bij zich had, bij hen achtergelaten. Dit komt goed van pas evenals de snijbonen die nog in het zout zitten. Bij het koken van dit laatste komt er rook uit de schoorsteen. Als dat door één van de strijdende partijen gezien wordt, wordt de schoorsteen eraf geschoten.

Het is gemakkelijk om te beginnen met het maken van uw website. Als u al iets van de basisprincipes weet kan dat helpen.

Wat is een contentbeheersysteem?

Een contentbeheersysteem is software die u in staat stelt eenvoudig webpagina's aan te maken en te beheren, door het aanmaken van de inhoud te scheiden van het mechanisme dat nodig is om het op het web te tonen.

Bij deze site wordt de inhoud opgeslagen in een database. Hoe het eruit ziet wordt bepaald door een template. De Joomla! software brengt het template en de inhoud bij elkaar om zo een webpagina te maken.

Website and beheergedeelte

Uw website heeft in feite twee afzonderlijke delen. De website (ook wel voorkant genoemd) is wat de bezoekers van uw site zullen zien. Het beheergedeelte (ook wel achterkant genoemd) wordt alleen gebruikt door de personen die uw site beheren. U kunt het beheergedeelte bereiken door op de link "Websitebeheer" te klikken in het "Gebruikersmenu" (zichtbaar nadat u bent ingelogd) of door het toevoegen van /administrator aan het eind van uw domeinnaam..

Inloggen in het beheergedeelte gebeurt met de gebruikersnaam en het wachtwoord dat is aangemaakt tijdens de installatie van Joomla.

Inloggen

Gebruik voor het inloggen op de voorkant van uw website het inlogformulier. Gebruik de gebruikersnaam en het wachtwoord die zijn aangemaakt tijdens het installatieproces. Eenmaal ingelogd kunt u artikelen aanmaken en aanpassen.

Bij het beheren van uw website kunt u artikelen aanmaken die alleen ingelogde gebruikers kunnen zien.

Maken van een artikel

Eenmaal ingelogd op de voorkant van de website ziet u in deze voorbeelddata een nieuw menu, het gebruikersmenu. Klik, om een nieuw artikel aan te maken, op "Maak een artikel" in dat menu.

Het formulier "nieuw artikel" heeft veel mogelijkheden, maar het invullen van een titel en iets in het tekstvak volstaat al. Om het gemakkelijk terug te vinden zet u de status op gepubliceerd.

Template en modules

De uitstraling van de website wordt bepaald door de template. U kunt de websitenaam, de achtergrondkleur en nog veel meer aanpassen door de opties van de template naar eigen inzicht in te stellen. Dit kunt u doen door in het beheergedeelte naar de templatestijlen te gaan en te klikken op het standaard template (Protostar). De meeste wijzigingen kunnen gemaakt worden op het tabblad opties.

De blokken rond de hoofdcontent van de website worden modules genoemd. U kunt de afbeelding bovenaan de pagina wijzigen door de afbeeldingsmodule te bewerken in modulebeheer.

Leer meer

Er kan veel meer geleerd worden hoe Joomla! te gebruiken om de website die u voor ogen staat te bouwen. U kunt veel meer leren op de Joomla! documentatie site en op de Joomla! forums.

Op 12 april stak het Eerste Canadese Legerkorps met stormboten in de buurt van Gorssel de IJssel over onder de codenaam Operation Canonshot. 

Na de overtocht over de IJssel werd er eerst gezorgd dat het bruggenhoofd vast in hun handen kwam. Twee compagnieën van de Seaforths Highlanders of Canada kregen opdracht vanuit het bruggenhoofd zuidwaarts via de Nijenbeek in de richting van de Hoven te trekken. In de buurt van de steenfabriek stootte men op tegenstand. Daar hadden zo'n 24 Duitsers zich verschanst. 

In verband met de aanvoer van materiaal naar het front was het van het grootste belang dat er tussen de Hoven en Zutphen een brugverbinding tot stand werd gebracht. Daarom moest de Hoven zo spoedig mogelijk ingenomen worden. De genie was inmiddels gewaarschuwd en moest na de inname direct aan het werk.

De Duitse pontonbrug ligt er maar kort. De gemeente zorgt voor een veerdienst. Omdat de uiterwaarden blank komen te staan wordt een plankier aangelegd naar de pont. 

Duitse werklieden leggen een houten brug bij de Laarstraat en noemen die 'Coburgerbrücke'. De andere overgangen krijgen later een noodbrug.
Het Oppercommando van het Duitse bezettingsleger deelt op 15 mei mee dat van nu af aan huizen, kerken, werkplaatsen, fabrieken, winkels, stallen e.d. voortaan gedurende de avond en de nacht lichtdicht afgeschermd moeten worden. Het voorlicht op de fiets mag maar 2x1 cm groot en alleen de bovenste helft van het achterlicht mag zichtbaar zijn

Dan volgt een periode van bezetting. Duitse militairen zijn ondergebracht in de kazernes en scholen. Regelmatig krijgt de burgemeester opdracht om militairen en wagens in de stad onder te brengen. Ze worden vaak ingekwartierd bij burgers. De eerste Zutphensche Courant verschijnt weer op 14 mei. Daarin staat dat de Wijnhuistoren nu de Duitse zomertijd aangeeft een verschil van 1 uur en 40 minuten. Eind mei kunnen de distributie bonboekjes afgehaald worden want brood, schoenen en textiel zijn van nu af alleen te krijgen in een bepaalde hoeveelheid met distributiebonnen. Eind mei komt het telefoonverkeer weer langzaam op gang evenals de busverbindingen. De bruggen over het Twentekanaal zijn niet opgeblazen en de tramverbinding met Deventer wordt in juli hervat. Ogenschijnlijk herneemt het gewone leven zijn gang.

Kinderen uit de door de oorlog getroffen gebieden kunnen twee maanden op vakantie naar de Ostmark ( Oostenrijk) Zeven en twintig Zutphense kinderen geven zich op, zes worden er uitgekozen. In oktober richt de Rijkscommissaris 'De winterhulp' op ter ondersteuning van behoeftige staatsburgers, ook gaat de Walburgkerk dicht vanwege brandstofgebrek en mag vanaf 31 oktober 1940 niemand meer de straat op tussen 24.00 een 4.00 uur. Uitgezonderd mensen van brandweer, politie, luchtbescherming bij luchtalarm.

Met ingang van 1 september 1941 wordt het werk van de gemeenteraad opgeschort. De taak van raad en college wordt door de burgemeester overgenomen. Wethouders worden belast met de voorbereiding van de voorstellen.

Gezien hun stellingbouw verwachtten de Duitsers de vijand uit het westen. Maar die kwamen via Wesel naar de Achterhoek en Liemers. Op 3 april 1945 werd Baak bevrijd. Daarna volgde dan de bevrijding van Zutphen door de Canadese troepen van de 3e Canadese Infanterie Divisie. 

Aan een verslag van Oberstleutnant von Prittwitz und Gaffron wordt het volgende ontleend.

“De ingezette Duitse troepen verdedigen zich voortreffelijk en de vijand wint slecht langzaam terrein. De hier ingezette onderdelen van de 361ste en 346ste infanterie divisies trekken, alleen op bevel, terug op reeds ingerichte stellingen. Op grond van de gevaarlijke situatie aan de oostflank wordt de 361ste divisie ingezet op de westoever van de IJssel tussen Doesburg en Zutphen. De reeds in Zutphen ingezette Fallschirm Ausbildungs Bataljon wordt onder commando van de divisie geplaatst.”

Op de avond van 4 mei worden weer de dodenherdenkingen gehouden. Op die avond trekt in Zutphen opnieuw een lange stoet mensen van de Burgerzaal naar de Rozengracht.

Door A.C.H. ter Hoek

De eerste dodenherdenking voor de slachtoffers van de Tweede Wereld oorlog was op 10 mei 1945 en werd gehouden bij het monument van de in Zutphen, op 10 mei 1940, gesneuvelde Nederlandse soldaten op de Oude Algemene Begraafplaats aan de Warneveldse weg. Onder zeer grote belangstelling werden toen op dat graf de bloemen gelegd. De jaren erna formeerde men op 4 mei de stoet op het 's Gravenhof. Vandaar ging men naar de IJsselkade waar ternagedachtenis aan de daar gefusilleerden een houten kruis was geplaatst. Daar werd een minuut stilte in acht genomen waarna men weer als stoet terugliep naar het 's Gravenhof. Sinds het onthullen van het Zutphens oorlogsmonument aan de Rozengracht op Tweede Paasdag 1950 gaat men daarheen. Vanaf 1951 vertrekt men vanuit de Burgerzaal. Het houten kruis dat op de IJsselkade stond is op de zaterdag voor Pasen 1950 door leden van de voormalige Binnenlandse Strijdkrachten daar weggehaald en begraven bij het Gideon-monument aan de Rozengracht. Het huidige monument aan de IJsselkade herinnert nu aan de gebeurtenissen daar.
Van die traditie, de tocht naar de Rozengracht, is sindsdien één keer afgeweken. De 25e herdenking begon met een openbare samenkomst in de St. Walburgkerk. Daarna liep men via de Lange Hofstraat, Markt en Marspoortstraat naar het monument voor de gefusilleerden aan de IJsselkade. Daar werden enige liederen ten gehore gebracht door diverse Zutphense Koren. De Last Post werd geblazen door een trompetter van de Marechaussee. Daarna werd de vlag die tot dan half stok had gehangen in top gehesen waarna het volkslied gespeeld werd door het muziekkorps van het Leger des Heils. Van dit gebeuren is een mooie film gemaakt. In de jaren daarna ging men steeds weer naar het Gideonbeeld aan de Rozengracht. Ook dit jaar zal naar verwachting weer een grote groep mensen van de Burgerzaal daar weer heen trekken. De laatste jaren via een andere route dan de oorspronkelijke, traditionele route. Daar in dat deel van de stad, dat op 14 oktober 1944 zo zwaar werd getroffen zullen alle gevallenen weer herdacht worden.

Spoorbrug bij Zutfen getroffen meldt De Vliegende Hollander op 20 oktober 1944. Deze krant, uitgegeven door de geallieerde luchtmacht, drukte bij het bericht een foto af van de IJsselbrug gehuld in een enorme stofwolk. Wie niet beter weet, zou inderdaad denken dat de brug getroffen is. Niets is minder waar natuurlijk. Niet de brug werd verwoest, maar veel gebouwen net achter de brug. Vandaar ook de rookpluimen en stofwolken. Immers, wanneer alleen het midden van de brug was geraakt dan zou dat veel minder stof doen opwaaien, letterlijk.

Kapotte brugdelen zouden in de IJssel zijn gezakt. „Er is hier sprake van een zogeheten overshoot”, zegt luchtmachtdeskundige G.J. Zwanenburg. „Bij een overshoot vallen de bommen achter het te bombarderen object. De schutter heeft dan net te laat afgedrukt. Dat is secondenwerk.” Het tegenovergestelde van een overshoot is een under shoot. Daarvan spreken we als de bommen voor het doel vallen. „Maar daarvan was in Zutphen geen sprake”, weet Zwanenburg.

Op die veertiende oktober 1944 stegen drie squadrons vliegtuigen op om vanuit Engeland een aanval uit te voeren op de IJsselbrug in Zutphen met als doel de vernietiging van de brug. Een poging die bijna volledig mislukte.

Want de bommen kwamen in een groot gebied terecht zoals o.a op de Havenstraat, de IJsselkade, de Stationsstraat, het Stationsplein, de Rozengracht, de Apenstert, het Broederenkerkplein, de Berkelkade, de Barlheze, de Spiegelstraat en de Waterstraat en er kwam zelfs nog een bom, die niet ontplofte, terecht op een pand in de Kuiperstraat. Een groot gebied waarin de sporen daarvan nog steeds zichtbaar zijn.

Heel veel mensen die op het ogenblik van de aanval in de stad waren kunnen u nu nog precies vertellen waar ze op dat moment waren en wat ze deden. Het heeft bij iedereen die het van dichtbij heeft meegemaakt een diepe indruk nagelaten. 

Bijna een kwartier lang hoorde je vrijwel niets anders dan het gegier van vallende bommen en de ontploffingen en voelde je de luchtdruk. Het leek eindeloos te duren. Toen werd het plotseling stil, je ging naar buiten en zag dat de hele omgeving veranderd was in een puinhoop. Huizen verwoest, een alles doordringende lucht van stof en mensen die radeloos op zoek waren naar familie en bekenden.

Mensen die als vrijwilliger dienst deden bij de Luchtbeschermingsdienst, de Technische Noodhulp en het Rode Kruis probeerden samen met brandweer en politie om de mensen onder het puin vandaan te krijgen, de soms zeer zwaar gewonden eerste hulp te verlenen en de vaak erg verminkte doden te bergen en te identificeren. Veel van deze hulpverleners, gewone burgers, maakten situaties mee en zagen dingen die ze nooit meer vergeten hebben en die ze omdat er geen hulpverleningsinstanties waren zelf zo goed en kwaad als dat ging hebben moeten verwerken.

De slachtoffers werden na een dienst in de Walburgkerk onder zeer grote belangstelling op de begraafplaats aan de Warnsveldseweg begraven. Op 4 mei 1946 werd daar een monument onthuld. Samen met de in mei 2006 onthulde plaquette bij de Broederenkerk worden de herinneringen aan die 14e oktober 1944 zo levend gehouden.