Gevelstenen ontstonden in de tweede helft van de 16e eeuw en werden tot de 18e eeuw gebruikt als 'huisteken', omdat er nog geen huisnummering bestond. Van oorsprong zijn gevelstenen in verschillende kleuren beschilderde (gepolychromeerd). Veel gevelstenen hebben ook een kleuraanduiding in het op- of onderschrift (bijvoorbeeld De Rode Leeuw, De Witte Olifant, Het Zwarte Paard, De Groene Bok, De vergulde Kater etc.) en familie- en andere wapens waren voorzien van de vereiste heraldische kleuren. Veel gevelstenen hadden betrekking op het beroep van de oorspronkelijke bewoner van het pand. Zo kon bijvoorbeeld een kuiper een botervat laten afbeelden, of een schrijver een veer.

'ALST GODE BEHAECTH
BETER BENIT DAN BECLACHT
1620 SPES MEA DEUS'

( In God is mijn geloof)

Gevelsteen van voormalige stads boerderij, hoek Barlheze no. 33.

Het is voor een kleine gevelsteen wat veel tekst:

‘Anderhalf etmaal ben ik omgegaan
-mijzelf ontkomen, eindelijk mijzelf-
dolend en dromend in een kleine stad,
waar àlles stem kreeg, àlles open ging.
Steeds wetend: zó kan het maar
éénmaal zijn’.

Uit: ‘Dolen en dromen’.

Wie in het smalle Raven-straatje, een zijstraat tussen Hout-markt en Rode Toren-straat loopt kan niet voorbij gaan aan het 'Gruythuis'. In dit pand liep vroeger een paard de hele dag rondjes om de rosmolen aan te drijven. Hier werd 'grut' gemaakt. 

Van 1754 tot 1824 stond het huis bekend als daar ‘waar de rokende moor uithangt’, wat erop duidt dat er een tabakshandel werd gedreven. Als herinnering hieraan is in de zijgevel een moderne gevelsteen aangebracht, waarop een niet-rokende moor wordt voorgesteld.

Bovenin de gevelsteen staat het verbod op roken door middel van een:
Koninklijk besluit van 4 oktober 1994 is bepaald dat op tabaksproducten de aanduiding moet worden geplaatst dat roken de gezondheid ernstige schade toebrengt
K.B.04.10.1994STB.720.

Kerkhof 20, Zutphen

Tot 1966 bevond zich aan het Kerkhof de brandewijnstokerij ‘Mispelblom’.  Deze had een eigen kuiperij in een huisje dat in 1869 werd gebouwd na afbraak van een vorig. Qua architectuur is het huisje niet bijzonder. Van belang is dat de zuidelijke buitenmuur bestaat uit een stuk middeleeuwse stadsmuur met boogfriezen.

'Geld slaat men met hamers'

Steen op de zijgevel van het pand waar vroeger de RABO-bank was gevestigd. (Hagepoortplein 5/Komsteeg.)

De munt is een zg. 'peerdeken' = anderhalve stuiver en werd in 1582-83 in Zutphen geslagen.
Het omschrift luidt:

'Fata:viam:invenient' = het noodlot vindt zijn weg.

Begrijpelijk dat deze Bank destijds niet aan het Armenhagen kwam!

Toren van de Walburgiskerk, met gouden ster.

De zespuntige ster bovenin verwijst naar de oude naam van het huis: 'de Gouden Sterre'
Daaronder de Walburgiskerktoren met naamcijfer (Monogram) van de Walburgpers.
De uitgeverij werd in 1961 in dit pand gesticht.

De geschiedenis van de Groote of Oranje Sociëteit bestrijkt 225 jaar.

Zij werd, naarmate haar ouderdom toenam, gezien als een eerbiedwaardige instelling, een monument, dat toebehoort aan een klein deel van de bevol­king van Zutphen en directe omstreken, doch dat niettemin deel uitmaakt van de acht eeuwen oude stad.

Deze gevelsteen treft u aan onder in de toren van de Walburgiskerk aan het 's Gravenhof. Het is een fragment uit het gedicht Dolen en dromen van de Zutphense dichteres Ida Gerhard, wiens bronzen beeld (zie hier onder) sinds 2018 te zien is aan de IJsselkade.

De zwaan is een symbool, dat veel in het interieur van Nederlandse Lutherse kerken te vinden is. De zwaan komt voort uit een legende. Honderd jaar voordat Luther zijn 95 stellingen bekend maakte, was er een hervormer in Tsjechië, genaamd Johannes Hus (de naam Hus betekent gans). Hus had veel kritiek op de katholieke kerk en kreeg steeds meer volgelingen.

Oude Meisjesvakschool in Zutphen wordt geen monumentaal pand, sloop blijft een optie

Ondanks groot verzet tegen de mogelijke sloop van de voormalige Meisjesvakschool in Zutphen wijzen burgemeester en wethouders de voormalige school niet aan als een monumentaal pand. Sloop van het gebouw uit de jaren ‘20 blijft daardoor een optie. ,,Nieuwe plannen moeten het stadsgezicht juist versterken.’’ 

De koopman die van alles koopt!

Zoals vrijwel elke stad en elk dorp had ook Zutphen omstreeks 1880 zijn bekende Joodse straatfiguur. Officieel stond hij ingeschreven als lompenkoopman, wonend in de Barlheze. De Barlheze deze stond sedert het midden van de 19e eeuw bekend als de straat waar de meeste Joden woonden.
Voor het merendeel waren het slagers, handelaren en uitdragers, doch er woonde ook een Joodse godsdienstonderwijzer en een voorzanger. Verschillende handelaren deden in ongeregelde goederen, kort weg gezegd: in lompen. Daar was trouwens een behoorlijke Stuiver mee te verdienen, tenminste als men spaarzaam was. Maar al te vaak werd het verdiende geld in de kroeg omgezet in drank.

Wie richting centrum loopt komt halver- wege aan de rechterkant van de Lange Hofstraat (nr. 18) deze gevelsteen tegen. De steen die zich hier bevindt toont twee stapeltjes munten, waarvan zich op de de linker stapel een munt bevindt met een paard.  De betekenis van deze steen met twee stapeltjes 'Oud Los Geld' is te vinden in de historie. 

Boven de toegangspoort werd een gevelsteen met tekst ingemetseld:

"Anno 1571 hebben Henrick Ruiter Gerritsoen en joffer Geertruit van Helle sin huisfrow dese armenhuisen doen maeken"

Ruitershofje

Wie goed zoekt vindt even boven ooghoogte deze schrijvende Monnik, als verwijzing naar de Dominicaner Monniken die hier het oorspronkelijke klooster bewoonden. Een van hun taken was het (over) schrijven van vele boeken in die tijd. 

Voor de twintigste eeuw kwamen er in Europa twee type varkens voor: het Groot Grootorig Landvarken en het Kleinorig Stagoorvarken. Het Groot Grootorig Landvarken verdrong omstreeks de tweede helft van de negentiende eeuw het Kleinorig Stagoorvarken. Men wilde toender tijd al een varken dat vroeg slachtrijp was, sneller groeide en meer vlees in verhouding tot spek had. Het Groot Grootorig Landvarken was in Nederlands bekend onder verschillende regionale namen zoals het Fries varken, het Drents varken en het Limburgs varken. Helaas zijn deze regionale types geleidelijk opgegaan in een Nederlands Landras en daarmee verdwenen.

Bron: https://zeldzamerassen.nl/nlvarken/geschiedenis/

De wet op de twee stenen tafelen was volgens de Bijbel 'met Gods vinger' beschreven. Mozes sloeg na terugkomst vanaf de Sinaï de twee tafelen aan stukken, toen hij zag hoe het volk Israël een gouden kalf had gemaakt om dat te aanbidden.

Synagoge Dieserstraat.

ZUTPHEN - Het geboortehuis van actrice Theodora Mann-Bouwmeester heeft niet op de plek gestaan waar op dit moment een gevelsteen aan haar herinnert. Het huis waar de grote Nederlandse toneeldiva werd geboren, stond op Nieuwstad nummer 40. Afgelopen vrijdag 19 april werd op het juiste huis een nieuw gedenkteken onthuld door actrice Karina Holla.

De Wankant.

De term wankant is afgeleid van de woorden wan (gebrekkig, ruw) en kant.  Deze steen zit niet aan de straat zijde maar bevindt zich in het Agnietenhof, (de verkeerde kant?) De rest van de betekenis van de gevelsteen, kunt u de steen bekijkend, waarschijnlijk zelf aanvullen. 

Een andere betekenis:
De wankant is de ruwe, niet gekantrechte of ronde zijde van hout dat uit ronde stammen of balken gezaagd of gehakt is.

Bron: Joost de Vree

Houtmarkt 70.

Ook in 1615 was het kennelijk al zo dat iemand die een huis naar eigen ontwerp bouwde, een hoop commentaar kreeg van buren, familie, vrienden.

'WIE HEEFT OYT EEN HUYS
GE TIMMERT
SONDER TE WESEN BECAT
DITS NAE MINE SIN EEN
ANDER MAEK' EEN
SO ALST HEM GHEVALT.
M.a.w. bemoei je met je
eigen zaken.